جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده طرح داستان انبیاء و امم پیشین از مشترکات قرآن و عهدین است. از جمله این داستان‌ها، ماجرای زندگی حضرت لوط است که با داستان زندگی حضرت ابراهیم پیوندی تام دارد.در این پایان‌نامه به مقایسه این داستان در قرآن و عهدین پرداخته‌ شده است تا به مشابهت ها و تفاوت های گزارش این دو متن مقدس در این باره پی ببریم.ابتدا مفهوم نبوت را در دو سنت اسلام و یهود بررسی شده، آنگاه در دو فصل، سیره لوط و قوم لوط را بنا به گزارش قرآن و عهدین مطرح و مقایسه نموده‌ایم. در هریک از این بخش‌ها احادیث تفسیری ذکر شده و احادیث هماهنگ با تورات مشخص شده‌است. نظر به تفاوت های موجود در تعریف مفهوم نبوت در اسلام و یهود است که می توان تفاوت گزارش ها را توضیح داد؛ به عنوان مثال از آنجا که در دین یهود، عصمت عمل.....

پژوهش حاضر به بررسی نقش تربیتی تشویق و تنبیه از منظرحضرت علی(سلام‌الله‌علیه) می‌پردازد. از اینرو ابتدا به ذکر تعاریفی از یادگیری، آموزش، تربیت پرداخته سپس بحث در مورد تقویت مثبت(تشویق)، تقویت منفی، تنبیه انسان می‌شود و پیشینه‌ی تاریخی تشویق و تنبیه مورد بررسی قرار می‌گیرد. به اعتقاد بسیاری از روان‌شناسان تربیتی، تشویق و پاداش از مهم‌ترین انگیزه‌های پیشبرد تعلیم و تربیت به شمار می رود چه گوهر وجود آدمی و حقیقت ملکوتی او جز با تربیتی حقیقی شکوفا نمی‌شود و اگر انسان با تربیتی الهی به سوی حقیقت خویش سیر نکند، در مرتبه طبیعت خود متوقف می‌ماند و در سراشیبی نفسانیت فرو می‌غلطد و موجودی تباهگر و خونریز می‌شود و در این راه ابزار و روش‌های تشویق و تنبیه کارساز است. در بحث مبانی نظری با ذکر مقدمه به طرح بحث در دوبخش مبانی، اصول و روش‌های تربیت از دیدگاه حضرت علی(سلام‌الله‌علیه) و رابطه مبانی و اصول و روش‌های تربیت و عوامل موثر در تربیت پرداخته شده است بدلیل این‌که هیچ حرکت تربیتی بدون شناختی درست از انسان و مقصد تربیت و راه رفتن به سوی این مقصد و عوامل موثر در این راه ممکن و میسر نیست. تا حقیقت انسان تبیین نشود و ندانیم که انسان چگونه موجودی است، ملکی است یا ملکوتی، نمی‌توانیم برای تربیت او و جامعه انسانی برنامه-ریزی و اقدام کنیم. پس از شناخت انسان و حقیقت او به اهداف تربیت پرداخته شده است تا مشخص گردد که انسان با چنین حقیقتی به کدام سوی باید روی کند و غایت تربیت او چیست و با وصول به کدام اهداف کلی می‌تواند به سوی این غایت سیر کند. سپس شناخت فطرت مطرح شده است‌که فطرت آدمی آن بستر است‌که وصول به این، اهداف و غایت تربیت را میسر می‌سازد. اما این‌که چرا همگان به سوی این غایت نمی‌روند و آنچه باید در ایشان محقق نمی‌شود، به سبب عواملی درونی و بیرونی است‌که با عنوان عوامل موثر در تربیت بحث شده است. تا پیچیدگی فرایند تربیت روشن گردد لذا در این بحث، اصولی از اصول تربیت مطرح شده است‌که بدانیم برای سیر به سوی اهداف بحث شده با شناختی که از انسان و فطرت او و عوامل موثر در تربیت او داریم، هر حرکت و فعل تربیتی را بر کدام ستون‌ها بنا کنیم تا حرکت و فعلی مطلوب باشد. همچنین روش-هایی از روش‌های تربیت آمده است‌که با بهره گرفتن از آن‌ها در موارد و مواقع مناسب، بتوان راهی را که در تربیت ترسیم شده است به بهترین وجه دنبال کرد. علاوه بر این با طرح دیدگاه‌های معاصر و دیدگاه حضرت علی(سلام‌الله‌علیه) در مورد تشویق و تنبیه به بیان ضرورت تشویق و تنبیه، آداب، التزام به موضوع تشویق و تنبیه، رعایت اعتدال و میانه‌روی، رعایت عدالت و انصاف، رعایت تناسب و سنخیت، تعلق تشویق و تنبیه به عمل، پرهیز از افراط و تفریط و نداشتن اغراض شخصی پرداخته شده است و با توجه به نقش تربیتی تشویق و تنبیه در سیره حضرت علی(سلام‌الله‌علیه) در دو محور کلامی و رفتاری، به حوزه های کاربردی تشویق و تنبیه انسان پرداخته شده است. روش کار بصورت توصیفی، تحلیلی بوده به این صورت که ابتدا با توجه به مطالعات مروری از منابع مربوطه، دیدگاه‌های حضرت استخراج شده وسپس با یک استنباط ذهنی از برداشته ها به نقش تربیتی تشویق وتنبیه از دیدگاه حضرت علی (سلام‌الله‌علیه) رسیده است. نتایج نشان می‌دهد که تشویق وتنبیه در یک افق الهی می‌تواند در شکوفایی ابعاد وجود آدمی موثر وکارساز باشد

قرآن کریم و احادیث معصومان (علیهم السلام) شخصیت کم نظیر حضرت ابراهیم خلیل (علیه السلام)، با زندگی پر فراز و نشیبش را به عنوان اسوه و الگو برجسته ساخته است. از این رو ما با برشی در زندگی و ابعاد شخصییتی آن پیشوای بزرگ آسمانی، شیوه های رویارویی آن حضرت با مخالفان و طاغوتیان را به طور ویژه موضوع اصلی این پژوهش قرار دادیم و با تکیه بر منابع حدیثی و تاریخی و تفسیری در پی به دست آوردن صحنه های بدیع و درس آموز و الگویی برخورد و کشمکش آن حضرت با مخالفان و منحرفان و شیوه های رویارویی وی با آنان بر آمدیم و بر اساس نتایج حاصله در این پژوهش شیوه مبارزه حضرت ابراهیم (علیه السلام) به دو گونه گفتاری و رفتاری قابل تقسیم است، که در شیوه گفتاری از جهات مختلف شامل نوع بیان،که به سه گونه برهان جدال احسن، موعظه و از جهت مخاطب که افراد، خانواده، عموم، و طوایف خاص را تشکیل می داد و از جهتمحتوا، که محتوای کلام ایشان بیم و انذار، ترغیب و تشویق، دعا و نفرین، برائت و از جهت کیفیت بیان نرم گویی، صلابت در گفتار، رعایت ادب، قیاس کردن، طرح سوال و...را به کار می گرفتند و شیوه های رفتاری همچون ترویج عملی خداپرستی صحیح، تهذیب نفس و ستیز با شیطان، تربیت عملی افراد جامعه(خانواده وعموم)، امر به معروف و نهی از منکر که به چند صورت از جمله (بت شکنی، جهاد، هجرت و...) مورد بررسی قرار گرفت و در پایان آموزه های بدست آمده از شیوه مبارزه حضرت ابراهیم (علیه السلام) به سه گونه تقسیم شده است که در حوزه اعتقادی مباحثی چون توحید و یکتا پرستی، اعتقاد به معاد و... و در حوزه اخلاقی مباحثی چون توکل بر خدا، استقامت و بردباری و... و در حوزه رفتاری مباحثی چون اهتمام به اقامه نماز، رفق و مدارا و... و تحلیل هر یک از آن ها در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است و نتایج حاصله، طیف وسیعی از روش ها و منش های حضرت ابراهیم (علیه السلام) در روبرو شدن با مشرکان و دیگر منحرفان سرکش است که هر یک در عصر حاضر و در جایگاه خود آموزنده و شایسته بهره گیری است.

در این رساله سعی شده است که به سوال «عوامل پیدایش دین چیست؟» با توجه به مبانی روانشناختی، جامعه شناختی و با تأکید بر اندیشه استاد مطهری پاسخ داده شود. صاحب نظران غرب، در این زمینه دیدگاه های متفاوت ارائه داده اند؛ در حوزه روانشناسی فروید، یونگ و فویرباخ هر کدام به ترتیب: عقده های سرکوب شده جنسی، صور مثالی موجود در ضمیر ناخودآگاه و از خود بیگانگی انسان را عوامل به وجود آمدن دین دانسته اند. اما جامعه شناسان، از قبیل آگوست کنت، امیل دورکیم و کارل مارکس به ترتیب: جهل علمی بشر، سیطره روح اجتماعی بر افراد و بالاخره تضادهای طبقاتی را منشاء پیدایش دین قلمداد کرده اند. در بیانانت دانشمندان غربی نکنه ای که بیشترین برجستگی را داشته و مورد اتفاق همه آنها بوده است: «مسلم گرفتن غیر عقلانی بودن و عدم وحیانیّت دین» بوده که شهید مطهری آنرا نه تنها یک ادعای بدون دلیل دانسته، بلکه دلایلی بر اثبات عقلانیت دین مطرح کرده است. استاد مطهری بعد از بطلان نظریات طرح شده، فطری بودن دینداری را با دلایل عقلی، تاریخی، تجربی و نقلی به اثبات رسانده است.

چکیده:بررسی مسأله این‌همانی و سوال از هویت شخصیاز مسائل مهم در فلسفه‌ی نفس است.این سوال که به لحاظ وجود شناختی چه عاملی موجب تداوم هویت شخصی یک فرد می‌شود واین ‌که به لحاظ معرفت‌شناختی این استمرار را با چه شواهد و قرائنی می‌توان اثبات کرد از مباحث اساسیدر این حوزه به شمار می‌رود. هرگونه پاسخ به این‌گونه سوال‌ها نتایجو اثراتی در دیگر حوزه‌ها مانند: حقوق، کلام، اخلاق و معاد شناسی خواهد داشت. هرچند بحث این‌همانی شخصی با این عنوان در آثار فیلسوفان مسلمان به ویژه صدرالمتألهین مطرح نبوده است ،اما هویت انسان و چگونگی حفظآن در کنار تغییرات بدنیاز مباحثی است کهاز سوی آنان مورد توجه بوده و در آثار آنان به ویژه در مبحث معاد مطرح شده است؛برخی آراء صدرا مانند رابطه‌ی نفس و بدن هم‌چنین حرکت جوهری و تجرد خیال تبیین بهتری از مسأله این‌همانی در اختیار ما می‌نهد؛ در واقع دیدگاه حرکت جوهری مبنی برحرکت جوهری نفس راباید پاسخی به چگونگی حفظ این‌همانی انسان در کنار این تغییرات لحظه به لحظه برشمارد. صدرا با استناد به حرکت اشتدادی در جوهر ثابت کرد که، نفس از آن‌ جهت که متعلق به بدن مادی است و مجرد تام نیست، نیز مشمول حرکت جوهری اشتدادی است؛ زیرا مقصود از این حرکت این است که واقعیتی که با واژه "من" به آن اشاره می‌کنیم، واقعیت جوهری ممتدی است که، اجزای فرضی دارد که به نحو پیوسته و متصل یکی پس از دیگری حادث می‌شوند به‌طوری که اولاً: حدوث هر یک، مشروط به زوال قبلی است و ثانیاً همواره جزء حادث کامل‌تر از جزء زایل است و درجه وجودی برتری دارد. هم‌چنین اعتقاد صدرا مبنی بر اتحادی بودن رابطه‌ی نفس و بدن، تبیین چگونگی این‌همانی انسان ِمرکب از نفس و بدن را ممکن می‌سازد.

در پژوهش حاضر، تکاثر از دیدگاه قرآن مجید مورد بررسی قرار می‌گیرد.در واقع، گرایش به تکاثر از مهم ترین معضلات امروز جهان بشری و حتی جوامع اسلامی است که گرفتار شدن مردم به آن موجب بروز مشکلات عدیده‌ای در زندگیفردی و اجتماعی آنان شده است که اساسی ترین دلایل ایجاد چنین مساله‌ای عدم آشنایی صحیح بازمینه های ایجاد تکاثر و پیامدها و یا روش‌های ممانعت از آن است. هدف از انجام این پژوهش تبیین مباحث مربوط به تکاثر با استفاده از آیات قرآن و کتب تفسیری می‌باشد.این پژوهش، تکاثر را در پنج فصل به صورت جامع، بررسی و تبیین می‌کند که عبارتند از: زمینه‌های تکاثر که شامل چهار مورد جهل، خوشگذرانی، فریبندگی دنیا و کفر است.مصادیق اهل تکاثر که چهار مورد شامل باغدار متکبر، قریش، مترفان و یهود هستند.موانع تکاثر که در چهار عنوان توجه به حسابرسی، توجه به عذاب اخروی، توجه به ناپایداری دنیا و یقین به قیامت مورد بررسی قرار می‌گیرند. آثار تکاثر که مفصل ترین قسمت این پژوهش بوده و به بررسی هفت پیامد مربوط به تکاثر شامل انکارمعاد، تفاخر به مردگان، غرور، غفلت، کفر، محرومیت از امداد الهی و نابودی اموال می‌پردازد و سرانجام، فصل کیفر اهل تکاثر که در دو قسمت گرفتاری به عذاب دنیا و گرفتاری به عذاب آخرت مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه بسیاری از معضلات فردی و اجتماعی اعم از مصرف گرایی، تجمل گراییرقابت‌های ناسالم اقتصادی و سیاسی، کشمکش‌ها و نزاع‌های کوچک و بزرگ، ریشه در حس تکاثر و افزون طلبی آدمی دارد، استفاده از نتایج حاصل از این پژوهش برای همه افراد و گروه‌های اجتماعی مفید خواهد بود.

چکیده ندارد.

همانطور که می‌دانیم، بخش عمده‌ای از معارف دین مبین اسلام از طریق ادعیه، زیارات و مناجات‌های وارده از معصومین? در اختیار ما قرار گرفته است.مناجات حضرت امیر? نیز از جمله آن‌ها می‌باشد، که گر چه دارای سلسله سند نیست اما با استناد به متن و همچنین سبک سخن گفتن ـ که با ادعیه دیگر کاملاً مشابهت و همخوانی دارد ـ انتساب آن به حضرت امیر? اثبات می‌گردد. آن‌چه در این مناجات به چشم می‌خورد، آیاتی است که به صورت عینی از متن شریف قرآن نقل شده و مضمون همه آن‌ها ترسیم صحنه‌های قیامت و بیان شدت اهوال آن روز عظیم می‌باشد. همچنین اسمای حسنای خداوند که ـ متناسب با آیات ـ در نهایت فصاحت و بلاغت آمده است. هدف من در نگارش این اثر که شرحی هر چند مختصر و در حدّ بضاعت اندک بر فرازهای این مناجات می‌باشد، این است که مباحث لغوی، همچنین تفسیری و تأویلی آن، مورد بحث و بررسی قرار گیرد. و در پایان نیز با توجه به روایات ذکر شده از تفاسیر مختلف در مورد آیات و اسمای حسنای به‌کار رفته در این مناجات به این نتیجه کلی دست می‌یابیم که نه‌تنها بطن آیات قرآن به معصومین? و دشمنان آنها باز می‌گردد بلکه تأویل اسمای حسنای الهی و آن‌چه از خودِ ائمه? تحت عنوان دعا و مناجات به ما رسیده نیز به ایشان و دشمنانشان باز می‌گردد.واژگان کلیدی: مناجات حضرت امیر?، سوال (مسئلت)، قلب سلیم، رحمت، اسماء حسنی

مرگ، بزرگترین رویداد زندگی هر انسان است و همیشه، ذهن و اندیشه آدمیان را به خود مشغول کرده است. یاد مرگ و جهان پس از آن، یکی از توصیه‌های مهمّ ادیان الهی، از جمله دین اسلام است. اندیشمندان در این زمینه سخنان ارزشمندی بیان کرده‌اند. از جمله اندیشمندانی که به این موضوع توجّه گسترده‌ای داشته، مولانا جلال الدّین محمّد بلخی است. در این تحقیق، سعی شده است که دیدگاه این شاعر و عارف بزرگ، در مثنوی عرفانی‌اش، مورد بررسی قرار گیرد.در این پژوهش، با توجّه به کتاب‌های دینی و عرفانی، ابتدا دیدگاه اسلام و عرفا راجع به مرگ و رستاخیز بیان شده و سپس دیدگاه مولوی راجع به این موضوع، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.دیدگاه مولوی نسبت به مرگ و رستاخیز، در مثنوی معنوی، نگاهی عارفانه است. وی در بسیاری موارد، مرگ را ستوده و از آن استقبال کرده است. به طور کلّی، در نگاه مولانا، مرگ، عامل نیستی و نابودی نیست، بلکه آغاز یک زندگی جدید و جاودان است. همچنین مولانا، تحت تأثیر عمیق آیات قرآن و احادیث، توانسته است موضوع مرگ و رستاخیز را در اشعارش با زیبایی به تصویر بکشد.

قرآن برای بیان حقایق دینی، دستورات الهی، تفسیر واقعیت های عالم، از ساختارها و قالب های گوناگونی استفاده کرده است. یکی از این قالب ها، گفت وگو است. که گاهی با استفاده از همین شیوه به وصف قیامت و شرح حوادث آن می پردازد و با ترسیم تصاویری گویا آن چه را که درآخرت رخ می دهد برای انسان ها به خوبی بیان می کند. این گفت و گوهای قرآنی در قیامت حول محور موضوعاتی چون: پیروی از رهبران باطل ،مجادله بین رهبران و پیروان، تقاضا و خواسته ی جهنمیان، علل و عوامل دوزخی شدن و......می چرخد. طرفین این گفت و گوهای قرآنی گاهی خداوند و انسان، و گاهی انسان ها با یک دیگر و گاهی فرشتگان با انسان و گاهی نیز اشیاء بی جان هستند، اما گاهی این گفت وگوها طرف مقابلی ندارد بلکه گوینده بر اساس تک گویی افکار و اندیشه های درونی خود را برای دیگران بازگو می کند. اما از نظر تصویر سازی و کاربرد وجوه بیانی، هرچند در مواردی زبان آن صریح و بدون خیال پردازی است، اما با وجود این از صورت های بلاغی تهی نیست، لذا برای روشن تر شدن تصاویر قیامت برای بشر، از وجوه بیانی چون تشبیه، استعاره، مجاز، و گاهی کنایه نیز بهره گرفتهشده است.بنابراین می توان گفت قرآن، با بهره گیری از گفت وگو، روشی تاثیرگذار برای نشر آموزه های دینی و ژرفا بخشیدن به باورهای اسلامیبرمی گزیند، که ما در این پژوهش تلاش کردیم تا آیات مربوط به این شیوه ی تعبیر را در کلام الهی که در صحنه ی قیامت اجرا می شود بیابیم و به تحلیل آن بپردازیم، با این باور که این کتاب الهی گاه گفت و گو را به عنوان روشی برتر برای مقابله با افکار گوناگون و ارتباط با مردم برمی گزیند.